Prezident tomonidan imzolangan qonun bilan uy sharoitida tirik pilla yetishtirayotganlar daromad solig‘idan ozod qilinishi belgilandi. Kasanachilar mehnatiga haq to‘lashga yo‘naltiriladigan mablag‘lar esa ijtimoiy soliqdan ozod qilinadi.
O‘zbekistonda birinchi yarim yillikda 63,4 trln so‘mlik soliq va bojxona imtiyozlari taqdim etildi (yopiq hujjatlar bilan taqdim etilgan imtiyozlarni hisobga olinmagan). Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi eng ko‘p imtiyoz olgan kompaniyalar ro‘yxatini e’lon qildi.
O‘zbekistonda yangi soliq imtiyozlarini joriy etish tartibi o‘zgaradi. 2025-yildan boshlab ular joriy qilingan paytdan boshlab emas, balki keyingi yilning boshida kuchga kiradi. Eksportchilar va Hyatt International uchun foyda solig‘i imtiyozlari ham bekor qilinmoqda.
Prezident imzolagan qonun bilan 2027-yil 1-yanvargacha zargarlik buyumlari ishlab chiqarish uchun qimmatbaho toshlarni olib kirish QQSdan ozod qilindi. Shuningdek, dam olish mavsumidan boshqa vaqtda bolalar oromgohlarida xizmat ko‘rsatgan tadbirkorlar foyda solig‘i to‘lamaydi.
Senat tadbirkorlarga tashkil etgan yangi ish o‘rinlariga qarab ayrim soliq imtiyozlari berilishini ko‘zda tutuvchi qonunni ma’qulladi. Bunda “20 ming tadbirkor — 500 ming malakali mutaxassis” dasturiga kiritilgan tadbirkorlar soliqlarni bo‘lib-bo‘lib to‘lashi mumkin.
Qoraqalpog‘istondagi ustav fondida davlat ulushi 50 foizdan ko‘p bo‘lmagan tadbirkorlarga 2028-yil 1-yanvargacha foyda solig‘i, aylanmadan olinadigan soliq, yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq va yuridik shaxslardan olinadigan yer solig‘i bo‘yicha imtiyozlar beriladi.
Tabiiy gaz bo‘yicha soliq stavkalari 3, neft va gaz kondensati uchun 2 baravar pasaytirilgani tufayli davlat budjetiga 2022 yilda yer qa’ridan foydalanganlik uchun 538,1 mlrd so‘m soliq tushmadi. Shu bilan birga, gaz qazib olish 4%, gaz kondensati 2,8% ga kamaydi. Neft ishlab chiqarish 1,8% ga oshdi.
Qayta tiklanuvchi energiya manbalari uchun quvvati 100 kVtgacha bo‘lgan qurilmalarni o‘rnatgan jismoniy va yuridik shaxslar 1 apreldan ushbu qurilmalar bo‘yicha mol-mulk solig‘i, u egallab turgan uchastkalar uchun yer solig‘i va ishlab chiqarilgan energiyani sotishdan olingan foyda solig‘ini to‘lashdan ozod qilinadi.
Shavkat Mirziyoyev imtiyozlar samaradorligi tahlili bo‘yicha yig‘ilishda soliq va bojxona imtiyozlarini xatlovdan o‘tkazish, samarasizlarini bekor qilish, xorijiy va mahalliy investorlar uchun preferensiyalarni bir xillashtirish zarurligini ta’kidladi.
Prezident qarori bilan shu yilning 1 iyulidan 2025 yilning 1 iyuliga qadar OAVlar foyda solig‘ini belgilangan soliq stavkalariga nisbatan 50 foizga kamroq to‘laydi. Qolaversa, budjet tashkilotlariga elektron OAVlarga obuna bo‘lishga ruxsat berilmoqda.
Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi O‘zbekistonda korxonalarga berilgan soliq imtiyozlari va preferensiyalarini tahlil qildi. Uch oyda tadbirkorlik subyektlariga 9 trln so‘mdan ortiq imtiyozlar berildi, ularning aksariyati QQS bo‘yicha. Eng katta soliq imtiyozlarini oladigan kompaniyalar ro‘yxati.
Global beqarorlik sharoitida ichki bozorda narxlar barqarorligini ta’minlash maqsadida ayrim turdagi oziq-ovqat mahsulotlarini olib kirish va sotishda QQSning nol stavkasi muddati 31 dekabrgacha uzaytirildi. Imtiyozli davrning uzaytirilishi go‘sht va kartoshka bozorida kutilgan natijani berishi kutilmoqda, biroq o‘simlik yog‘i narxlari barqarorlashuvi uchun yetarli bo‘lmasligi mumkin. Iqtisodchi, «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev Ukrainadagi urush ortidan jahon iqtisodiyotida yuzaga kelgan tanglik sharoitida QQS imtiyozlarining ichki bozordagi narxlarga qanday ta’siri qilishi haqida so‘z yuritadi.
Raqobatga qarshi harakatlarni sodir etgan kompaniyalarga moliyaviy jarimalar qo‘llaniladi. Yangi tahrirdagi «Raqobat to‘g‘risida»gi qonunda moliyaviy jarimalarning aniq miqdorlari va ularni qo‘llash tartiblari bayon etiladi. Avval taqdim etilgan imtiyoz va preferensiyalar qayta ko‘rib chiqilib, qisman bekor qilinadi.
Soliq kodeksiga kiritilgan o‘zgarishlarga ko‘ra, tibbiyot muassasalari tibbiy xizmatlarni (bundan kosmetologik xizmatlar mustasno) realizatsiya qilish bo‘yicha aylanma soliq solishdan ozod qilindi. Qolaversa, tibbiyot muassasalari egallab turgan yerlar soliq solinmaydigan yer uchastkalari ro‘yxatiga kiritildi, foyda solig‘i esa 0% stavkada qo‘llanishi belgilandi.
Soliq kodeksiga qo‘shimcha va o‘zgartishlar kiritishga oid qonun prezident tomonidan imzolandi. Unga muvofiq, endi tadbirkorlar aylanmadan olinadigan soliqni bo‘lib-bo‘lib to‘lashi mumkin. Qolaversa, OTMlar qatorida kasb-hunar maktablari, kollejlar, texnikumlarda ta’lim olish uchun yo‘naltirilgan daromadlar soliqqa tortilmaydi.
Tabiiy gazni eksportga realizatsiya qilishda aksiz solig‘i stavkasining nol foiz miqdorida belgilangani, tabiiy gaz importchilarining bojxona bojidan ozod qilinayotgani, geologiya-qidiruv va izlanish ishlarining qator soliq va to‘lovlardan ozod qilinayotgani va boshqa yangiliklar — prezident yer qa’ridan foydalanuvchilarni soliqqa tortish bo‘yicha yangi farmonni imzoladi.
Qonunchilik palatasi deputatlari tabiiy ofatlardan zarar ko‘rgan tadbirkorlar va yerlari sho‘rlangan hududlarda yashovchi fuqarolarga soliq to‘lovlaridan yengilliklar yaratishni ko‘zda tutgan qonunni qabul qildi.
Prezident Soliq kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risidagi qonunni imzoladi. Unga ko‘ra, turoperatorlar, turagentlar va turizm sohasida mehmonxona xizmatlari foyda solig‘ini 50 foiz kamaytirilgan soliq stavkalari bo‘yicha to‘laydi.
Ta’lim kontrakti to‘lovi uchun kimlarning daromadi soliqqa tortilmaydi? Kontrakt to‘lovchi shaxs uchun soliq imtiyozini olish usullari va ularning qo‘llanilishi haqida — «Gazeta.uz» qo‘llanmasida.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting